۸ اشتباه رایج در برگزاری وبینار آموزشی

ساعت ده و ده دقیقه است، در وبیناری شرکت کردم که قرار بود از ساعت ۸ الی ۱۰ شب برگزار شود ولی هنوز مدرس مضطرب، در حال صحبت کردن است. چرا اینبار این بی نظمی  بوجود آمد؟ این مدرس را خیلی وقت است میشناسم و به تسلطش روی موضوع باور دارم ولی چرا این اتفاق افتاد؟

یکی از دلایل مهم به هم ریختن نظم و تمرکز مدرس این بود که او حین آموزش به کامنت ها زیاد توجه کرد و چند جا که کامنت ها نقد به روند وبینار بود، کمی از کوره در رفت و مجبور شد کلی توضیح بدهد که باید صبر کنید تا متوجه شوید منظورم از این موضوع چیست و دقایقی در چند بخش وبینار به پاسخ به یکی دو مخاطب کم صبر و عجول گذشت، نظم ذهنی مدرس به هم ریخت، ما هم کلافه شدیم.

سایر وبینارهایی که شرکت کردم را مرور کردم و خاطرم آمد که رعایت نکردن چند نکته کوچک چقدر می تواند کیفیت یک وبینار را تحت تاثیر قرار دهد.

وقتی این اصول را در منابع دانشگاهی مطالعه می کردم، در دلم می گفتم اینها که خیلی بدیهی است مگر می شود کسی متوجه فلان اصل نشود؟ ولی حالا میبینم بله در عمل ما اغلب نکاتی بعضا کوچک ولی بسیار تاثیرگذار را فراموش می کنیم و همین موضوع برنامه ریزی مان را بهم می ریزد.

پس تصمیم گرفتم رایج ترین اشتباهاتی که در وبینارها تجربه کردم را در این نوشتار جمع بندی کنم. البته قبل از این جمع بندی نگاهی به منابع مرتبط نیز داشتم.

.

۱- توجه زیاد به کامنت های یادگیرندگان:

شاید بگویید در آموزش، داشتن تعامل با مخاطب و بازخورد گرفتن همیشه توصیه می شود. بله من هم موافقم اما این تعامل باید در حد متعادلی باشد. نباید آنقدر غرق پاسخ دادن به کامنت ها شوید که وقت کم بیاورید و جلسه به بیراهه برود. در این شرایط تمرکزتان را از دست می دهید و بسیاری از یادگیرندگان کلافه می شوند، زیرا سوال مطرح شده، دغدغه آنها نیست. آنها در جلسه شرکت کردند تا درباره موضوع اصلی، آموزش دریافت کنند.

باید زمان بندی دقیقی برای ارائه مطالب و پاسخ به پرسش ها داشته باشید. مثلا ابتدای جلسه بگویید بعد از سی دقیقه آموزش هر سوالی که داشتید مطرح کنید و ده دقیقه را به پرسش و پاسخ اختصاص خواهیم داد. از یادگیرندگان خواهش کنید در این سی دقیقه اگر سوالی دارند آنرا یادداشت کنند تا به زمان پرسش و پاسخ برسید.

پیشنهاد می کنم نسبت زمان آموزش به پرسش و پاسخ، ۴ به یک باشد. یعنی اگر زمان وبینار ۶۰ دقیقه است ۱۵ دقیقه آن را به پرسش و پاسخ اختصاص دهید. البته این نسبت وابسته به موضوع وبینار است. مثلا اگر موضوع جدید و چالش برانگیزی را مطرح می کنید لازم است زمان پرسش و پاسخ بیشتر باشد.

.

۲- پاسخ به سوالات غیرمرتبط:

شما مجبور نیستید به همه سوالات جواب دهید. اگر بنظرتان می رسد سوالی در چهارچوب موضوع جلسه نیست می توانید از توضیح درمورد آن صرف نظر کنید.

گاهی می توانید با ارجاع مخاطب به منبعی مرتبط سوال را پاسخ دهید. یا اگر احساس می کنید سوال ارتباط غیرمستقیمی به موضوع اصلی دارد و در ذهن مخاطب گره ایجاد کرده است، از او بخواهید سوال را برایتان ایمیل کند تا در فرصتی مناسب او را راهنمایی کنید.

در صورتی که سوال ساده است از او بخواهید سرچ کند. به همین راحتی.

.

۳- استفاده از اسلایدهای مملو از متن:

اگر قصد دارید مخاطب وبینارتان را شکنجه دهید بهترین روش این است که اسلایدهایی مملو از متن را حین آموزش نمایش دهید!

درباره اصول طراحی اسلاید حتما مطالعه کنید. گرچه رعایت استاندارد های اسلایدسازی در همه انواع آموزش مهم است ولی اهمیت آن در آموزش آنلاین دوچندان است زیرا در این بستر شما از مخاطب فاصله دارید و باید این فاصله را با کیفیت بالای آموزش جبران کنید. به طور کلی تلاش کنید تا جای ممکن اطلاعات متنی در اسلایدها را تبدیل به اطلاعات بصری کنید.

۴- بی وقفه تدریس کردن:

غیرممکن است ما بتوانیم یک ساعت کامل به تصویر مدرس و اسلایدهایش زل بزنیم و آموزش ببینیم! سعی کنید هر ۲۰ الی ۳۰ دقیقه تایمی را برای استراحت در نظر بگیرید. این استراحت هم برای شما به عنوان مدرس لازم است هم برای مخاطبانتان.

در این فرصت بار دیگر مرور و بازبینی در محتوایتان داشته باشید.

.

۵- قطع کردن ارتباط تصویری با مخاطب:

ترم گذشته که بخاطر شیوع کرونا، کلاس های حضوری دانشگاه ها تعطیل شد، دانشگاه ها سامانه هایی را برای آموزش های مجازی شان در نظر گرفتند. قرار بود سه درس را به دانشجویان کارشناسی دانشگاه آزاد شهرمان تدریس کنم.

اولین جلسه زودتر از خواب بیدار شدم و روسری و مانتو پوشیدم و شیک و مجلسی آماده شدم تا قبل از حضور دانشجویان محیط پلتفرم را تست کنم، وقتی وصل شدم دیدم وبکمم متصل نمی شود. با دانشگاه تماس گرفتم. گفتند که امکان به اشتراک گذاشتن تصویر مدرس و دانشجویان توسط دانشگاه محدود شده است.

خیلی ناراحت و متاسف شدم. همه جلسات دانشجوها فقط صدا و اسلایدهایم را می دیدند و من حس می کردم دارم با دیوار صحبت می کنم!

در برخی از وبینارها هم دیده ام که مدرس انگار با وبکم راحت نیست و به بهانه های مختلف آن را قطع می کند. هرگز این کار را نکنید.

در آموزش آنلاین، به ناچار امکان حضور بدنمندانه و ارتباط چشمی وجود ندارد. حال اگر تصویر کوچکی از مدرس هم حذف شود دیگر ارتباط برقرار کردن و تمرکز برای یادگیرنده بسیار سخت می شود.

.

۶- استفاده نکردن از ابزارهای آموزش آنلاین:

هر از چند گاهی بین آموزش از ابزارهای تعاملی استفاده کنید. به کمک این ابزارها در آموزش تنوع ایجاد کنید تا مخاطب احساس خواب آلودگی نکند و وسوسه نشود ایمیل یا استوری های اینستاگرامش را چک کند.

مثلا یکی از امکانات استفاده از نظرسنجی است. امکان دیگری که در این فضا می توانید به خوبی از آن استفاده کنید چت گروهی است. می توانید سوالی مطرح کنید و در مدت زمان کوتاهی همه جواب ها را مشاهده کنید. به کمک این قابلیت به راحتی می توانید از روش های آموزشی مثل روش بارش مغزی استفاده کنید.

یکی از قابلیت های خوبی که پلتفرم آدوبی کانکت دارد، امکان گروه بندی کردن شرکت کنندگان است. اگر از این پلتفرم استفاده می کنید این امکان را مدنظر قرار دهید تا به صورت هدفمند از آن استفاده کنید.

.

۷- احترام نگذاشتن به زمان مخاطب:

اگر به مخاطبتان اعلام کردید که تایم جلسه ۵ تا ۶ است حتما به این زمان پایند باشید، راس ساعت وبینار را آغاز کنید و هرگز نگذارید وبینار بیش از زمان تعیین شده ادامه پیدا کند. ممکن است فردی جلسه یا برنامه دیگری را پس از وبینار هماهنگ کرده باشد و مجبور باشد در حالیکه هنوز وبینار را به پایان نرسانده اید، خارج شود. در این حالت او احساس می کند مطالبی را از دست داده و این تداخل اذیتش می کند و هر چقدر هم که وبینار باکیفیتی برگزار کرده باشید ولی دود می شود و هوا می رود و احتمالا فقط این بی احترامی شما به زمان در ذهنش می ماند.

.

نکته: اگر فکر می کنید محتوایی که برای یک جلسه در نظر دارید کمتر طول می کشد مثلا بجای یک ساعت در ۴۵ دقیقه تمام می شود. خودتان را ملزم نکنید کلاس را کش دهید. مخاطب شما کاملا متوجه می شود که از روی عمد قصد دارید مطالب را کند ارائه دهید تا یک ساعت پر شود و تحمل این ریتم کند، کلافه کننده خواهد شد.

.

۸- ارائه مطالب تکراری و قابل دسترس:

شما باید مطالبی را آموزش دهید که از طریق سرچ کردن قابل دستیابی نباشد. مخاطب شما سواد دارد، کتاب دارد، به گوگل هم دسترسی دارد. او در وبینار شرکت می کند تا اطلاعاتی فراتر از این منابع را در زمان کوتاه تری بدست بیاورد. بنابراین روی مطالب کاربردی و دقیق تمرکز کنید. از تجربیات خودتان بگویید و فوت کوزه گری را با مخاطبانتان به اشتراک بگذارید.