تو روزایی که همه فکر و ذهنم درگیر انتخاب موضوع برای پایان نامه ام بود، طبق عادت تو سایت تد گشت میزدم که به موضوع عجیبی برخوردم، آموزش برنامه نویسی به کودکان! تا لود شدن فیلم، داشتم در ذهنم سخنران را محاکمه می کردم که چرا ذهن بچه ها را خسته می کنند و نمی گذارند بچه ها کودکی کنند؟!  اما ۱۵ دقیقه بعد که فیلم به انتها رسید، تا حدودی نظرم عوض شد و متوجه شدم چقدر در این مورد نمی دانم!

درباره سخنران که Mich Resnick ، استاد دانشگاه MIT و خالق نرم افزار اسکرچ بود سرچ کردم، و بعد از آن درباره سایر پلتفرم های آموزش برنامه نویسی به کودکان، پژوهش های داخلی و خارجی و خلاصه به خودم که آمدم دیدم چند ساعت است غرق در دنیای جدیدی شدم و اون جرقه ای که باید بلاخره در ذهنم زده شد.

در ایران پژوهشی در این موضوع انجام نشده بود ولی در کمال تعجب سایر کشورهای توسعه یافته از حدود ۵۰ سال پیش درباره انواع زبان های برنامه نویسی مناسب برای کودکان و روش های آموزشی آن پژوهش هایی موجود است!

خلاصه دو روز بعد پروپوزال را با استادم در میان گذاشتم، موضوع برای استادم هم جدید و جالب آمد و خیلی زود گروه هم تایید کرد و کارم شروع شد. ( چکیده پایان نامه ام در ایران داک)

روش  آموزش برنامه نویسی به کودکان

مسئله اصلی در آموزش برنامه نویسی به کودکان این است که کودکان حل مسئله را به طور سیستماتیک تمرین کنند، در دنیای دیجیتال بجای مصرف کننده بودن تبدیل به خلق کننده شوند و ایده های خود را عینی کنند.

این اتفاق چطور می افتد؟ در نرم افزارهایی (مثل اسکرچ) که در محیطی گرافیکی و ساده به کودکان یاد می دهد که بازی و انیمیشن های داستانی کوتاهی را طراحی کنند تا ضمن این طراحی با اصول برنامه نویسی آشنا شوند.

خوشبختانه بسترهای متنوعی برای یادگیری برنامه نویسی برای کودکان در کشورهای مختلف  طراحی شده است. در مقاله معرفی نرم افزارهای آموزش برنامه نویسی به کودکان به معرفی چند نمونه از آنها پرداخته ام.

کودکان از سن ۳ سالگی می توانند به کمک این نرم افزارها با کنار هم قرار دادن بلوک هایی که هر کدام وظیفه خاصی دارند بازی یا انیمیشنی را طراحی کنند. حتی می توانند عکس خود را به عنوان کاراکتر وارد اسلاید کنند و به آن حرکت دهند، صدای خود را ضبط کنند و از زبان کاراکتر صحبت کنند و نهایتا داستانی برای آن طراحی کنند.

بنابراین برنامه نویسی برای کودکان با آنچه در ذهن داریم کاملا متفاوت است. کودکان قرار نیست در صفحه سفید چند صد خط کد تایپ کنند بلکه فقط قرار است با کنار هم قرار دادن بلوک های رنگی به کاراکتر ها دستورهایی ساده دهند تا با مفاهیم مقدماتی برنامه نویسی آشنا شوند.

این نرم افزارها برای رده های سنی مختلف طراحی شدند، مثلا ۳ الی ۵ سال، ۵ الی ۱۲ سال و ۱۲ الی ۱۶ سال. برای گروه سنی اول نرم افزارها طوری طراحی شده اند که بدون داشتن سواد و تنها با درگ و دراپ کودک شروع به برنامه سازی می کند. گرچه در رده های سنی بالاتر هم خبری از کدنویسی نیست ولی بلوک ها به تدریج پیچیده تر می شوند و قابلیت های متنوع تری در اختیار کاربر قرار می گیرد.

مزیت های آموزش برنامه نویسی به کودکان

• در این فرایند کودکان خلاقانه فکر کردن را تمرین می کنند.
• نگرششان نسبت به خطا تغییر می کند و حل مسائل مختلف را تمرین می کنند.
• از این که می توانند در فضای دیجیتال چیزی را خلق کنند و آن را به والدین و دوستانشان نشان دهند احساس توانمندی و اعتماد بنفس می کنند.
• برای کسب حرفه های مختلف در آینده و بدست آوردند موقعیت های شغلی بهتر آماده می شوند.