یکی از دغدغه‌های هر فردی در مقاطع مختلف زندگی‌اش این است که چطور موضوعات مختلف را عمیق‌تر یاد بگیرد و احتمال فراموش‌شدن آن کمتر شود.

برای آن که این اتفاق بیافتند، بهترین و مطمئن‌ترین روش آن است که آنچه یاد می‌گیریم را به زبان خودمان و در قالب‌های مختلف به دیگران آموزش دهیم.

شاید بگویید ما چنین فرد یا افرادی را از کجا پیدا کنیم که به آموخته‌های ما علاقه‌مند باشند و دائم به آنها آموزش دهیم. در این دنیای شلوغ که همه کلی مشغله دارند مگر بیکارند که به گزارش آموخته‌های من گوش دهند؟

پاسخ این چالش ساده است. دیگر با وجود اینترنت این موضوع حل شده است. کافی است یک رسانه شخصی داشته باشیم مثلاً یک وبلاگ، وب‌سایت، کانال یا پیج و در آن به‌صورت مرتب از چیزهایی که یاد می‌گیریم بگوییم.

این موضوع اصلاً هم عجیب نیست، بسیاری از افراد در حال حاضر این کار را انجام می‌دهند. از جمله خودِ من. در همین سایت و پیجم روزانه از دغدغه‌های فکری‌ام می‌گویم از کتاب‌هایی که می‌خوانم، چیزهایی که طی گفتگوهایم با دیگران یاد می‌گیرم، فیلم‌هایی که می‌بینیم و دریافت‌هایم از تجربه‌هایم.

فایده اصلی این ارائه دادن آموخته‌هایم قبل از هرکسی به خودم می‌رسد. وقتی بخواهیم کوچک‌ترین نکته‌ای را هم ارائه دهیم، باید قدری روی آن تأمل کنیم تا بتوانیم به نوع دیگری از محتوا آن را تبدیل کنیم و در واقع چکیده آن را منتشر کنیم و همین فرایند تأمل و بازسازی یافته‌ها، عمیق‌ترین یادگیری را رقم می‌زند.

یادتان هست در مدرسه قبل از امتحان‌های کتبی که همه استرس داشتیم، معمولاً فردی بود که مطالب را خوب یاد گرفته بود و خلاصه آن‌ها را به هم‌کلاسی‌هایش توضیح می‌داد؟ باور کنید او تنها کسی بود که مدت‌زمان بسیار بیشتری مطالب را در ذهنش داشت. او با ارائه مطالب به زبان خودش در وهله اول به یادگیری خودش کمک می‌کرد.

.

مبنای نظری این راهکار

جالب است که این روش پشتوانه علمی هم دارد. بنجامین بلوم (Benjamin S. Bloom) یکی از طراحان آموزشی سرشناس و بزرگ است که عمر خود را صرف کار علمی بر روی یادگیری کرده است. او یک هرم برای سطوح مختلف یادگیری را ارائه داد. این هرم بسیار مشهور است و بعید است دانشجوی رشته علوم تربیتی و روان‌شناسی باشید و هرم طبقه‌بندی بلوم را نشناسید.

بالاترین سطحی که بلوم برای یادگیری تعریف کرده بود سطح «نقدکردن» بود. او معتقد بود زمانی که شما به مرحله‌ای برسید که بتوانید یک موضوع را مورد قضاوت قرار دهید و جنبه‌های مختلف آن را نقد کنید یعنی به بالاترین سطح یادگیری رسیده‌اید.

اما شاگردان بلوم (به سرپرستی David R. Krathwohl)  بعد از مرگش تحقیقاتشان روی این طبقه بندی را ادامه دادند و یک نسخه بازنگری شده را با توجه به یافته های جدیدشان ارائه دادند.

در این نسخه جدید بالاترین سطح یادگیری «ایجادکردن» است. ایجادکردن یعنی آن که بتوانیم عناصری را کنار هم قرار دهیم و چیز جدیدی خلق کنیم. مثلاً یک ایده یا محصول جدید.

زمانی که ما یک محتوای آموزشی را تولید و ارائه می‌کنیم دقیقاً درگیر بالاترین سطح یادگیری هستیم.

.

نکته مهم

اگر می‌خواهیم چیزهای بیشتری یاد بگیرید و فهم عمیق‌تری از موضوعات داشته باشید و آنها را فراموش نکنید، از همین امروز شروع کنید. یاد بگیرید و یاد بدهید. یک قلمرو بسازید و در آن هر روز گزارش دهید که چه چیزهایی را یاد گرفته‌اید. مهم نیست چند نفر از شما یاد می‌گیرند ولی مطمئن باشید اگر این کار را خوب و مداوم انجام دهید افراد هم دغدغه شما، شما را پیدا می‌کنند و می‌توانید قبیله‌تان را تشکیل دهید.